Daar liggen ze weer voor ons: de vertrouwde Indianenboeken uit onze jeugd. De namen van de personen spreken zo tot ons, alsof wij lang gemiste familieleden weer binnen hebben gehaald: Winnetou, Old Shatterhand, Old Surehand, Old Firehand, en de legendarische Kara Ben Nemsi met Hadschi Halef Omar Ben Hadschi ...
Plaatsen, waar wij al eerder waren met Karl May komen weer in onze herinnering, de blokhutten in het Verre Westen tellen weer talrijke kennissen van ons onder de mannen, die er werken en de Indiaanse en Oosterse dialogen houden ons weer gevangen.
Karl May-pockets voor zoon en vader
Ja, U raadt het al. We zijn weer begonnen in de Karl May-boeken, waarover in de loop der jaren allerlei wijze psychologische beschouwingen zijn gegeven, totdat wij ons bijna schaamden de kloeke, dikke boekwerken, die Uitgeverij Becht 2 indertijd verzorgde,
voor onze zonen, die wij eens hoopten te krijgen, te hebben bewaard. Met schroom gaven we, toen we eenmaal zover waren gekomen, hem zo’n deel en keken oplettend of er niets aan het kereltje ging mankeren. Dat viel ons inziens mee. Maar toch ....
Uitgeverij Het Spectrum te Utrecht heeft afgerekend met alle bezwaren tegen zware overtrokken romantiek tegen een onwerkelijke droomwereld, waarin Karl May moet hebben geleefd. Ook over de christelijke overtuiging van Karl May werd vaak het een en ander gezegd. Maar zijn al die praatjes over hem en zijn werk niet terug te voeren tot één ding: jaloezie over het succes, dat hij had bij miljoenen lezers?
Een feit is, dat weinig schrijvers zich zo serieus op hun taak hebben voorbereid als Karl May. Hij beheerste de Arabische taal, kende verschillende Indiaanse talen, was expert op het gebied van aardrijkskunde en ethnologie en ontwierp zijn romans zeer serieus: met behulp van een geweldige bibliotheek. Experts hebben dan ook nimmer onjuistheden in de weergave van een bepaalde mentaliteit kunnen ontdekken.
Godfried Bomans 3 heeft eens gezegd: „Ik geloof in Winnetou, het opperhoofd der Apachen” en Albert Schweitzer 4 verklaarde: „Karl May leert ons in de
medemens, ook wanneer hij dwaalt, onze broeder in Christus zien. Juist daarom is zijn werk van alle tijden”.
Titelblad van het eerste Karl May-pocketboek
En wat zoekt een kind nu in een boek? Avontuur en frisse romantiek. Het wil helden zien, maar helden, wie het ook wel eens tegenzit. Waar vindt dat kind dat tegenwoordig met alle volmaakte helden in de strips en bij zijn speelgoed, dat zover is, dat aan een speelgoedautootje niets ontbreekt, en een pop zelfs huilen en plassen kan? Er is geen ruimte meer voor fantasie.
De laatste foto van Karl May, vlak vóór zijn dood, 22 maart 1912
De goede romantiek, die blijft leven tot op hoge leeftijd – wij weten dit zelf toch maar al te goed? – komt weer naar voren in de 25 delen Karl May-pockets, waarvan de eerste reeds zijn verschenen. Deze nieuwe Karl May-vertaling staat onder de deskundige leiding van dr. F. C. de Rooy 5, Karl May-kenner bij uitstek en is in moderne vorm gegoten, daarbij geen enkel geweld aandoend aan de authenticiteit van de vertaalde tekst.
Karl May in zijn glansperiode
De titel van het eerste boek van deze grote Indianencyclus is „Winnetou, het grote opperhoofd”. Elke maand zullen er twee pockets verschijnen. En de figuren zullen voor jong en oud weer gaan leven: Sam Hawkins, die de „greenhorn” (een groentje) onder handen neemt, die later Old Shatterhand zal heten, Sir David Lindsay, Grote Beer en Kleine Beer ….
Karl May heeft werkelijke situaties voor ogen gehad. Eens, een eeuw, geleden, ontsnapte Cochise 6, het opperhoofd der Apachen aan de Amerikanen, die hem op verraderlijke wijze bij onderhandelingen gevangen namen. Cochise was de grote strijder voor de vrede tussen Indianen en Amerikanen. Uiteindelijk zag hij zijn strijd bekroond. In 1870 werd hij bloedsbroeder met Tom Jeffords 7, Cochise is de historische Winnetou, Tom Jeffords de historische Old Shatterhand.
De betekenis van Karl May is, dat hij sympathie wekt voor de Indianen. Zijn werk baseert zich niet alleen op rechtlijnige avonturen, hij heeft met idealen van naastenliefde zich tot de gehele wereld willen wenden. Tientallen miljoenen Karl May-boeken zijn reeds over meer dan 20 taalgebieden verspreid. Ondanks dat durfde Het Spectrum een nieuwe pocket-uitgave (ƒ 1,50 per deel) aan. Laten zonen en vaders zich hierover verheugen.
Herman Johan Wilhelm Becht (* 25 maart 1862 , † 26 februari 1922) was aanvankelijk handelsreiziger voor Van Holkema & Warendorf, maar al in 1892 vestigde hij zijn eigen uitgeverij in Amsterdam. In het logo van de uitgeverij stonden de initialen H.J.W.B. voor de zinsnede „Hebt In Werken Bevrediging”. In 1986 werd de uitgeverij overgenomen door Johannes Hendricus Gottmer (* 1902 , † 1974: Gottmer Uitgevers Groep) in Haarlem; de boeken van Becht verschijnen echter nog steeds onder hun eigen naam.
Godfried Bomans (voluit: Godfried Jan Arnold Bomans, * 2 maart 1913 , † 22 december 1971) was een Nederlandse schrijver, columnist en mediapersoonlijkheid. Zijn beendste boeken zijn „Pieter Bas”, „Erik of het klein insectenboek”, „De avonturen van Pa Pinkelman”, „Avonturen van Tante Pollewop” en de lagere school-lectuur-serie „Pim, Frits en Ida”. Van zijn hand is het artikel „Het ruikt hier naar gas. Een poging tot begrip van Karl May” in Elseviers Weekblad, 24 augustus 1963, elders op deze site.
Albert Schweitzer (* 14 januari 1875 , † 4 september 1965) was een Duits medicus, luthers theoloog, filosoof en schrijver; hij ontving in 1952 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn in woord en daad uitgedragen dogma ‘Eerbied voor al het leven’.
Dr. F. C. de Rooy (voluit: Dr. Ferdinand Carel de Rooy, * 9 juni 1919 , † 4 maart 1998) was in het dagelijks leven leraar Frans te Rijswijk/Z.H. en in zijn vrije tijd dé Karl May-kenner van Nederland. Van zijn hand is o.a. het boekje „Old Shatterhand - Kara Ben-Nemsi - ook voor U! De boodschap van Karl May, de idealist uit het Avondland” (Tilburg: Drukkerij van het R.K. Jongensweeshuis, 1955) en hij redigeerde en gaf in de jaren 1962-1967 de 50 bekende Karl May-pockets bij Uitgeverij Het Spectrum uit.
Tom Jeffords (voluit: Thomas Jonathan Jeffords, * 1 januari 1832 , † 19 februari 1914) was achtereenvolgens scout, agent voor indiaanse zaken, diplomaat van het Amerikaanse leger, hulpsheriff van Tombstone/Ariz., goudzoeker en postkoetsrijder. Bekendheid verwierf hij door zijn vriendschap met Cochise.
Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.
Terug naar de Karl May-startpagina.
Terug naar de Apriana-startpagina.
Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.