BRUSSEL, 27 maart — Onaandoenlijk staarde Winnetou, het grote opperhoofd der Apachen, voor zich uit. Horden aanstormende bisons konden hem geen simpel „ugh” ontrukken. De kans op bizons was ook bijzonder gering op de Brusselse Expo-vlakte, waar maandag, in een der zilveren bollen van het atomium, Karl May’s 50ste sterfdag is herdacht, rondom een Winnetou van gips (geleend van een Brussels warenhuis).
In een omgeving, die meer aan Jules Verne 2, dan aan Winnetou’s schepper deed denken, herrezen uit roerende huldewoorden de schimmen van onze jeugd.
KARL MAY IN ZIJN GLANSPERIODE
HULDIGING
Terwijl de atomiumbol langzaam deinde in de wind, klonken daar de stoere namen van Old Shatterhand, van Kara Ben Nemsi, van Winnetou en Old Firehand. Mustangs leken buiten te briesen in de Brusselse storm door de vurige lofrede heen, die de Nederlandse Karl May-kenner, dr F. C. de Rooy 3, in het atomium wijdde aan zijn held. Want 50 jaar na zijn dood in Wenen 4 op 30 maart 1912, kreeg Karl May in het aluminiumgevaarte aan de rand van de Belgische hoofdstad gister de huldiging van het Nederlandse taalgebied. Niet alleen in woorden maar ook in werken, 25 in totaal.
In zoveel pockets van 8000 pagina’s te zamen lanceert de Nederlandse Spectrum-uitgever een halve eeuw na Karl May’s dood zijn eeuwig jonge verhalen over indianen en Arabieren.
Voor dr De Rooy is het een heilige zaak geweest vanaf zijn negende jaar. Sindsdien strijdt hij voor de onvervalste Karl May. „Nooit”, riep hij vurig in Brussel, „hebben we in Nederland Karl May kunnen lezen, zoals hij werkelijk schreef. Men heeft zijn werken, vooral in de vertalingen, afgeslapt en verkort tot jeugdlectuur, terwijl hij eigenlijk schreef voor oud en jong tegelijk, maar voor de volwassenen van zijn tijd op de eerste plaats. Hij wilde opvoeden, de menselijkheid tonen in de wilde volkeren, ontwikkeling brengen, niet enkel avonturenromans schrijven.”
Dat alles heeft de Karl May-kenner veranderd in de 25 delen die onder zijn leiding zijn vertaald en volgende week in de boekhandel komen. Samen met de Karl May-stichting in Bamberg zijn de oorspronkelijke teksten in ere hersteld en vertaald. Alle fouten zijn er uit gehaald, zelfs die van de schrijver zelf. In de 70 boeken, die hij publiceerde, bracht Karl May ergens wel een romanfiguur om zeep, die in een volgend deel weer driftig te paard zat. Ook die „onnauwkeurigheden” zijn er uit.
Een van de 25 Karl May-pockets
„MAAJ”
Het verlossende woord bracht de kenner ook: over de uitspraak van Karl May’s naam: „Niet ,Karl Meej’ op zijn Engels, maar ,Karl Maaj’. De man was een Duitser”. Maar vager bleef dr Van Rooy over de kans, dat Karl May ooit een echte indiaan heeft ontmoet: „Misschien, maar hij had er in elk geval ontzaglijk veel over gelezen.”
Onvervaard stond de man, die Karl May tot zijn levenswerk heeft gemaakt, op de bres voor zijn held in het atomium. Andere grootheden deden het in de Karl May-krant, die de uitgave begeleidt van de eerste pockets, „Winnetou, het grote opperhoofd” en „De schat in het Zilvermeer”. In die krant zegt Albert Schweitzer 5: „Zijn werk is van alle tijden”, terwijl Albert Einstein 6 er voor uit kwam dat: „Hij nog in menig moeilijk ogenblik voor mij betekenis heeft”. En het slotwoord spreekt Godfried Bomans 7 met: „Ik geloof in Winnetou, het opperhoofd der Apachen, uit de boeken van Karl May.”
Jules Verne (* 8 februari 1828 , † 24 maart 1905) was een Frans auteur van avontuurlijke reisbeschrijvingen met nieuwe technieken, naar vele delen van de aarde en naar onbekende gebieden zoals de diepzee, het binnenste van de aarde en de maan. Hij wordt vaak gezien als de vader van de sciencefiction. Tot izjn bekendste romans behoren „Voyage au centre de la terre”, „De la terre à la lune”, „Vingt mille lieues sous les mers”, „Autour de la lune”, „Le tour du monde en quatre-vingts jours ” en „Michel Strogoff”.
Dr. F. C. de Rooy (voluit: dr. Ferdinand Carel de Rooy, * 9 juni 1919 , † 4 maart 1998) was in het dagelijks leven leraar Frans te Rijswijk/Z.H. en in zijn vrije tijd dé Karl May-kenner van Nederland. Van zijn hand is o.a. het boekje „Old Shatterhand - Kara Ben-Nemsi - ook voor U! De boodschap van Karl May, de idealist uit het Avondland” (Tilburg: Drukkerij van het R.K. Jongensweeshuis, 1955) en hij redigeerde en gaf in de jaren 1962-1967 de 50 bekende Karl May-pockets bij Uitgeverij Het Spectrum uit.
Albert Schweitzer (* 14 januari 1875 , † 4 september 1965) was een Duits medicus, luthers theoloog, filosoof en schrijver; hij ontving in 1952 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn in woord en daad uitgedragen dogma ‘Eerbied voor al het leven’.
Albert Einstein (* 14 maart 1879 , † 18 april 1955) was een Duits, later Zwitsers en nog later Amerikaans theoretisch natuurkundige van Joodse afkomst. In 1921 ontving hij voor zijn verdiensten voor de theoretische natuurkunde, en met name voor zijn ontdekking van de wet van het foto-elektrisch effect de Nobelprijs voor de Natuurkunde.
Godfried Bomans (voluit: Godfried Jan Arnold Bomans, * 2 maart 1913 , † 22 december 1971) was een Nederlandse schrijver, columnist en mediapersoonlijkheid. Zijn bekendste boeken zijn „Pieter Bas”, „Erik of het klein insectenboek”, „De avonturen van Pa Pinkelman”, „Avonturen van Tante Pollewop” en de lagere school-lectuur-serie „Pim, Frits en Ida”. Van zijn hand is het artikel „Het ruikt hier naar gas. Een poging tot begrip van Karl May” in Elseviers Weekblad, 24 augustus 1963, elders op deze site.
Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.
Terug naar de Karl May-startpagina.
Terug naar de Apriana-startpagina.
Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.
