Er zijn kinderboeken waar je een eeuw later nog steeds van kunt genieten. Anderen zijn zo ouderwets dat je er niet meer doorheen komt. De komende maanden herleest Zanzibar oude kinderboeken. Vandaag ‘Winnetou en Old Shatterhand’ van de Duitse schrijver Karl May 2.

In de tijd dat jongens- en meisjesboeken nog op afzonderlijke schappen in de boekenwinkel en de bibliotheek stonden, was ‘Winnetou en Old Shatterhand’ zeker op de plank voor stoere jongens te vinden. Want Karl May heeft uitsluitend ‘heldenverhalen’ geschreven. Al zijn boeken komen eigenlijk op het zelfde neer. Ideale helden staan tegenover ruwe schurken die nooit hun straf ontlopen. Ook in het boek ‘Winnetou en Old Shatterhand’ dat hij in 1894 schreef.
Old Shatterhand zwerft als ‘bleekgezicht’ door het woeste prairieland van Amerika. Altijd op zijn hoede voor de streken van de ‘rode broeders’. Schrijver Karl May heeft nooit een voet op Amerikaanse bodem gezet 3, maar hij weet wel precies te beschrijven hoe het land er uit ziet. De held Shatterhand gaat er in zijn boeken gemakshalve van uit dat hij:
a) altijd gelijk heeft
b) altijd oprechte bedoelingen heeft en
c) nooit een misstap in zijn leven begaat.
In een film zou hij vast zo’n gladgeschoren cowboy met een wit sjaaltje om de hals zijn. Shatterhand kan met sommige Indianenstammen goed opschieten. Zo heeft hij vriendschap gesloten met de Apachen en is hij dikke maatjes met hun opperhoofd Winnetou. Ze zijn zelfs zo goed bevriend dat Shatterhand mede-opperhoofd van de Apachen is. Hij heeft er voor gezorgd dat de martelpaal uit het wigwamdorp is verdwenen. Dat kun je maar liefst vier keer in het verhaal lezen. Heef die blanke man toch eindelijk beschaving bijgebracht aan de ‘rode broeders’.
In dit boek verslaan de Apachen onder leiding van Shatterhand de Zwarte Indianen 4 en helpen ze een blanke natuurkundige die is overvallen door de bandieten Eénoog en Lange Bart. Shatterhand en Winnetou achtervolgen de boeven tot de Blauwe Grot, hun schuilplaats. De helden doen zelfs hun ergste vijanden geen kwaad. Gebuik maken van een pistool is voor hen uit den boze. Daarom ook lukt het de bandieten te ontvluchten. Maar ze zijn nog geen minuut op weg, of een groot rotsblok dendert van de heuvel en komt bovenop de bandieten terecht. „Dit is het werk van de grote en eeuwige Manitoe, de god van de Indianen die in de Eeuwige Jachtvelden huist”, roept Winnetou uit. Zijzelf wassen hun handen in onschuld.
Het recht zegeviert. Dat is in de boeken van Karl May al duidelijk voordat je één bladzijde gelezen hebt. De Indianenverhalen van Karl May zijn best leuk om nog eens door te lezen. Maar jongeren die de ‘held’ Rambo 5 aanbidden, zullen van de boeken van Karl May geen koude rillingen meer krijgen.

[1]	In: Trouw, 29 april 1987.

[2]

Deze boektitel zegt mij net zo min iets als de blanke natuurkundige, Eénoog en Lange Bart, die erin voor schijnen te komen. Bedoelen de auteurs soms het dunne boekje „Winnetou en Old Shatterhand” van Omega Media Publishers B.V., waarin de tekst door Will Berg en Pieter Grashoff onherkenbaar is verminkt?

[3]	In 1908 heeft Karl May wel degelijk (het noordoosten van) de Verenigde Staten bezocht! Toegegeven: dat was nadat hij de meeste van zijn boeken had geschreven, maar het is hoe dan ook niet juist om te zeggen dat hij dat land nooit heeft bezocht.

[4]	Wat zijn Zwarte indianen? Laat de „woke” terreurbrigades het maar niet horen! Zouden deze twee journalisten misschen Blackfoot-indianen bedoelen, die zichzelf Niitsitapi noemen en die in het Nederlands af en toe Zwartvoetindianen worden genoemd?

[5]	Rambo (voluit: John James Rambo) is de titelheld uit een vijftal gewelddadige actiefilms uit de jaren 1982 t/m 2019. De rol wordt gespeeld door Sylvester Stallone (voluit: Sylvester Gardenzio Stallone, * 6 juli 1946).

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website