DE laatste aflevering van RANDSTAD 2 (De Bezige Bij, Amsterdam; driemaandelijks, ƒ 18,– p.j.) brengt enkele verrassende teksten van buitenlandse auteurs; soms ook, dit is een goede traditie aan het worden, van volstrekt onliteraire aard. In de eerste plaats is er de door Yves van Domber 3 vertaalde tekst van „Het liefdesconcilie” door de in 1921 overleden schrijver-arts O s k a r  P a n i z z a 4. Panizza is een zeer onbekend dichter en satiricus; in de meeste encyclopedieën treft men zijn naam niet aan, zelfs niet in de recente „Historie des littératures” van de Pléiade. Op de enige plaats waar ik hem vond, de Oosthoek, werden de titels van zijn werk ... in het Frans vermeld 5.

„Das Liebeskonzil” dateert van 1895 6 en kwam de auteur op een jaar gevangenis te staan. Hij week uit naar Zwitserland, schreef in 1903 „Interlalja” 7 – waarin hij o.a. beweerde dat keizer Wilhelm II onder het pseudoniem Karl May fantastische reisverhalen had geschreven! – werd vervolgd wegens majesteitsschennis en vluchtte naar Parijs. Het jaar daarop vindt men hem in een krankzinnigengesticht bij München, hij stierf in een inrichting in Bayreuth.

De eerste herdruk van „Das Liebeskonzil”, zo vermeldt Randstad, was een facsimile-uitgave die van zo recente datum als 1962 is, in datzelfde jaar is een Franse vertaling verschenen. Dat de Duitse herdruk als godslasterlijk in beslag is genomen, moet voor de uitgever niet onverwacht zijn gekomen: „Het liefdesconcilie” is een briljante en met satirisch venijn geschreven „hemelse tragedie”, waarin God de Vader, Christus, Maria, de Duivel, Borgia-Paus Alexander VI met acht van zijn kinderen en talrijke familieleden, twee maîtresses en een oneindig aantal engelen, liefdesgodjes, apostelen, martelaren, edellieden, courtisanes en worstelaars (ik beperk me) ten tonele worden gevoerd met de duidelijke bedoeling op satirische wijze de katholieke kerk aan te vallen. Het stuk heeft vaart, fantasie, geest en een onovertrefbare en trefzekere stekeligheid, het is klassiek in zijn genre, dunkt me, een herontdekking van de eerste orde in de Europese litteratuur.

[…]

[1]	In: Het Parool, 22 juli 1964.

[2]	Randstad was een literair tijdschrift, opgericht door Hugo Claus, Ivo Michiels, Harry Mulisch en Simon Vinkenoog en uitgegeven door uitgeverij De Bezige Bij. Uiteindelijk verschenen er tussen 1961 en 1969 slechts 13 nummers.

[3]	Yves van Domber (pseudoniem van Cornelis Adrianus Antonius Koreman, * 1929) is een Nederlands vertaler, van o.a. het boek „Papillon” van Henri Charrière (* 16 november 1906 , † 29 juli 1973).

[4]

Oskar Panizza (voluit: Leopold Hermann Oskar Panizza, * 12 november 1853 , † 28 september 1921) was een Duits psychiater en avant-gardeschrijver. Zijn bekendste werk is het in dit artikel genoemde provocerende tragikomedie „Das Liebeskonzil” (1984), dat hem een gevangenisstraf van een jaar opleverde.

[5]	Tegenwoordig wel in de Arabisch, Duitse, Engelse, Esperanto, Franse, Indonesische, Italiaanse, Nederlandse, Poolse, Russische, Spaanse en Zweedse Wikipedia, maar die bestond in 1964 nog niet.

[6]	Volgens de Duitstalige Wikipedia vermeldt het colofon het jaartal 1895, maar is het boek al verschenen in 1894.

[7]	Correct is: „Imperjalja”, een postuum uitgeven manuscript.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website