Indianenboeken

Marijke van Raephorst 1


Indianenboeken hebben een eigen publiek en de meeste liefde gaat nog steeds uit naar Karl May (1842-1912) enerzijds verguisd, anderzijds erkend, doch populair als geen ander. Tot zijn vijfde jaar blind, als onderwijzer mislukt, wegens misdrijven jarenlang naar een „werkinrichting” verbannen, wordt hij, eindelijk in vrijheid, schrijver. Hij kent de liefde van zijn (het Duitse) volk voor avonturen- en historische romans en richt zich daarnaar. Volgens een bepaald recept, zonder veel eigen ervaringen met daverend succes! Noem het kitsch – maar deze boeken bevredigen toch de behoefte aan spanning, heldenverering, humor en avontuur. Er bestaat een Karl-May-autobiografie (11e druk!), een -stichting, een -jaarboek en een -museum, die de glorie van zijn zestig boeken 2 bestendigen.
Naast deze vermenging van kitsch en werkelijkheid verschenen o.a. de boeken van Grace Moon 3 (geïllustreerd door haar man), die vele jaren tussen de Navajo-Indianen leefde en hierover eerlijk en zeer menselijk vertelt. Voelbaar is de behoefte aan contact met deze rode medemensen. Blank en rood raakten aan elkaar gehecht! Minder bloed en kruitdamp dan in het werk van Aimard 4 en Karl May, maar een zuiverder beeld van de Indiaan en zijn wereld. Omstreeks 1930 werden enkele van haar boeken in het Nederlands vertaald (Tsjiewie en Loki etc.) Waarom kwam nooit een herdruk??
In ònze tijd schrijft Gordon D. Shirreffs 5 boeken die als het ware de twee bovenstaande genres in zich verenigen. Speurderintrige, gevechten en landschapsbeschrijving van Karl May – het dieper ingaan op de problematiek rood-blank en de opvoeding van het Indiaanse kind tot man van Grace Moon.
Kaptein Shirreffs, van zijn vroegste jeugd af flink getraind, heeft een diepe belangstelling voor paarden (hoe leef je ermee en benut ze tot het uiterste?) en voor de Indiaan. Resultaat : meer dan 200 verhalen, 10 boeken en een film. In Son of the Thunder People (Holl. Kernpocket 48: De zoon van het Dondervolk) wordt een Amerikaanse jongen bij een gevaarlijke Apachenpas in Arizona krijgsgevangen gemaakt door de Indianen. Ontvluchting is niet mogelijk. Na adoptie volgt het harde leven en de training van een echte Indiaan. De jonge Alan in zijn lange woestijn-moccasins, naakt bovenlijf, lendendoek van gelooid herteleer en de lange haren saamgebonden met een lap, steekt nauwelijks af bij zijn vriendje Nooit-Stil. Knap wordt beschreven de innerlijke strijd in verschillende conflicten – de problematiek wanneer hij moet vechten tegen de blanken (niet in de oorlog gaan betekent: niet sterk genoeg, schande) – zijn trouw aan beide volken en zijn verbeten wil een bijdrage te leveren tot een vreedzame beëindiging van de zo wrede strijd tussen rood en blank. Deze vertaling door ir. P. Telder werd geïllustreerd door Friso Henstra.


[1]In Elseviers Weekblad, 13 juli 1963.
Marijke van Raephorst (pseudoniem van Alida Maria „Puck” de Graaff-Tuk, * 11 april 1909 , † 26 oktober 1990) was een Nederlandse schrijfster, die vooral bekendheid genoot vanwege haar sprookjesverhalen.
[2]Sinds 1960 bestaan de Gesammelte Werke uit zeventig delen. Inmiddels (2022) is de serie gegroeid tot 96 boeken.
[3]Grace Moon (voluit: Grace Moon-Purdie, * 5 februari 1884 , † 1947) was een Amerikaans schrijfster van kinderboeken, die bijna uitsluitend indiaanse thematiek aansnijden. Har bekendste boek was „Runaway Papoose”.
Haar man Carl Moon was een schilder en fotograaf, die werkzaam was onder de indianen; samen met zijn vrouw Grace bracht hij maar liefst 22 kinderboeken over indianen uit. Twee daarvan worden in dit artikel genoemd: „Chi-Wee, The Adventures of a Little Indian Girl” (Ned. „Tsjiewie”) en „Chi-Wee and Loki of the Desert” (Ned. „Loki”).
[4]Gustave Aimard (pseudoniem van Olivier Aimard, * 13 september 1818 , † 20 juni 1883) was een Franse reiziger in Noord- Amerika, Spanje en Turkije en schrijver van avonturenromans. Beroemd zijn zijn „Les Trappeurs de l’Arkansas”, „Le Chercheur de pistes”, „La Fièvre d’Or”, „Les Chasseurs d’Abeilles”, „Le Cœur de pierre”, „L’Araucan”, „Les scalpeurs blancs”, „Par mer et par terre” en, samen met Jules Berlioz d”Auriac (* 9 juli 1820 , † 16 september 1913) geschreven, „Jim, l’Indien”.
[5]Gordon D. Shirreffs (voluit: Gordon Donald Shirreffs, * 15 januari 1914 , † 9 februari 1996) was een Amerikaans schrijver, vooral van westerns en jeugdboeken. Zijn boeken „Rio Bravo” en „Judas Gun” werden verfilmd (als „Oregon Passage” resp. „Vivo per la tuo morte”).



Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

Terug naar de Karl May-startpagina.

Terug naar de Apriana-startpagina.



Google
www op deze website