Kris-kras door Amerika

New Yorkse correspondent) 1


TOEN de Spaanse ontdekkingsreiziger Francisco Vasquez Coronado 2 omstreeks het jaar 1540, als Spaans legeraanvoerder en gezaghebber in „Nieuw-Spanje” – het tegenwoordige Mexico – de dorre vlakten en woestijnen van wat thans Nieuw-Mexico, Texas en Kansas heet exploreerde, op zoek naar goud, bakende hij zijn route af met schedels en beenderen van buffels en met staken, opdat zijn achterhoede zijn speer niet bijster zou worden. Coronado noemde deze vlakten de Llana Estacado, de vlakten of woestijnen met staken En zo heten ze nog.
Voor ons is Llano Estacado vertrouwd terrein. In onze jongensjaren zwierven we daar rond onder leiding van Dr. Karl May, de schrijver van talloze Indianenboeken. We verkeerden op vertrouwelijke voet met onze boekenhelden Winnetou, de nobele Indiaanse krijger en z’n blanke vriend Old Shatterhand, bleekgezicht-spoorzoeker met zijn onfeilbare buks. Wij keken dus helemaal niet vreemd op, toen we langs route 66 door Nieuw Mexico toerend, op een gegeven moment een Indiaanse nederzetting ontwaarden, Navajo Castle geheten. Dit kasteel van de Navajo omvatte o.a. een Indianen wigwam, vreemde felblauw en rood en geel beschilderde lemen omheiningen en walletjes, een prairie-wagen of pairieschooner oftewel huifkar, een lage houten loods, en een soort van prieeltje van hout en biezen, waarin een Indiaanse vrouw manden aan het vlechten was. Voor de ruw-houten ingang van het Navajo Castle reed een Indiaans meisje op een wit-bruin gevlekte ponie rond. Binnen de omheining was een grote Indiaan, met lang polka haar dat onder een grote zwarte hoed met brede rand uitkwam, en over zijn zilveren oorbellen viel, bezig Indiaans mandewerk en aardewerk aan enkele bezoekers te tonen.
Dit was Chief Yellow Horse, een Indianen Opperhoofd van de stam der Navajo’s, die in de grote houten loods zijn Indian Trading Post heeft, een soort Factorij, waar behalve souvenirartikelen, Indiaanse kunstnijverheidsartikelen worden verkocht: Indiaanse poppen, kledingstukken, dekens, ceintuurs en sieraden van kralenwerk, primitief zilversmeedwerk, armbanden, oorbellen, ringen enz. en halssnoeren van Turkoois, stenen glad en glimmend geslepen, doorboord en tot een snoer aaneengeregen.


Chief Yellow Horse deed niet zoveel
meer aan scalperen, tenminste, niet
zoveel, als hij wel zou willen...

Sterrestraaltje

HET Indiaanse meisje, dat ons deed denken aan ,Sterrestraaltje’ 3 en andere Indiaanse prinsesjes die de talrijke zwijgende films van vóór de eerste wereldoorlog bevolkten, was een dochtertje van Chief Yellow Horse en reed voor zijn Trading Post rond om gratis te poseren voor amateur filmers en fotografen en aldus tegelijk de winkelwaar van Pa Yellow Horse te adverteren. Of hij nog wat aan skalperen deed, wilden wij weten, alvorens zijn Trading Post te betreden. Och, een klein beetje nog, maar niet zoveel als hij wel zou willen, was het gevatte antwoord van Opperhoofd ’t Gele Paard. Die overigens wat zijn Trading Post betreft, daar in het uiterste Zuidoostelijke puntje van het Navajoindianen Reservaat – met 98.000 Navajo’s het grootste Indianen Reservaat In Amerika – op zijn laatste benen loopt. Want straks komt er een auto-snelweg vlak in de buurt, zodat zijn zaakje moet worden opgedoekt. Daarom gaat hij zich binnenkort terugtrekken in het Reservaat. Zijn dochters, waarvan er een ook nog als verkoopster dienst deed – gaan dan naar de kostschool, waar ze ’n middelbare schoolopleiding krijgen. Mama Yellow Horse kan dan het manden vlechten voor de toeristen eraan geven en Papa Yellow Horse kan gaan rentenieren.


Het Indiaanse meisje deed ons aan
„Sterrestraaltje” van de film denken...

In Nieuw Mexico en Arizona loopt U.S. Route 66 niet ver van de Rio Grande en Santa Fé, een typisch Spaans-Amerikaans stadje, dat door zijn bouwstijl, schaduwrijke binnenplaatsen met exotische bomen en planten achter hoge zwarte en vergulde hekwerken, vele Spaanse namen uithangborden voor winkelzaken, en de talrijke zwart-ogige inwoners een Spaans-Indiaanse afkomst verraadt.

Sterrestraaltje

TEN Westen van Albuquerque, ongeveer 10 km voorbij Laguna pueblo, leidt een smal pad naar Acoma, een plaatsje bovenop een mesa, een plateau. De oude treden en handgrepen in de rotsklippen worden nog steeds gebruikt, sen werden uitgehouwen. Nog meer naar meer dan 500 jaar nadat ze in de rot- vindt zich ’t centrum van de Navajo ’t Westen, in Gallup, Nieuw Mexico, be- handel. Dit plaatsje is als ’t ware de toegangspoort tot Window Rock – Venster Rots – de hoofdstad van de Navajo stam in de staat Arizona.
De Indiaanse Factorij van Chief Yellow Horse is een van de weinige echte Indian Trading Posts. Dit stamhoofd is een onvervalste Indiaan en de meeste artikelen die hij verkoopt zijn inderdaad van Indiaanse makelij. Maar veel van die z.g. Indian Trading Posts, vooral die met luidruchtige bontbeschilderde gevels en reclameborden, met allerlei attracties als slangenkuilen met ratelslangen, cobra’s en ander kruipend gedierte of wilde dieren in kooien, zelfs al worden er op gezette uren voor de deur Indianendansen uitgevoerd door Indiaanse jongelingen, zijn ondernemingen van blanke winkeliers.


[1]In Trouw, 11 september 1962.
[2]Francisco Vázquez de Coronado y Luján (* 1510 , † 22 september 1554) was een Spaanse conqujistador en ontdekkingsreiziger, die tussen 1540 en 1542 een grote expeditie in het zuidwesten van de huidige Verenigde Staten (van Mexico tot Kansas) leidde.
[3]Starlight is een personage uit de stomme western „In the Days of the Thundering Herd” uit 1914, gespeeld door de indiaanse actrice Lillian Margaret St. Cyr, ook wel Red Wing genoemd (* 13 februari 1873 of 1884 , † 13 maart 1974).



Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

Terug naar de Karl May-startpagina.

Terug naar de Apriana-startpagina.



Google
www op deze website