De rode broeders in Ruurlo mogen op hun mustangs door de prairie bij het Rijkenbarg jagen of zich onledig houden met het roken van vredespijpen. Zij kunnen achter de prairiewolf of achter de Grizzlyberen jagen zoveel zij willen. Desnoods kunnen zij zich overgeven aan de genoegens van het vuurwater. Hun trouwe squaws echter zijn vredig achtergebleven in de grote wig-wam, die Boerenleenbank heet.

Op gevaar af in Ruurlo te worden gescalpeerd moet ik u dit berichten. Wat doen de mannen van Ruurlo in deze dagen? Zij graven. En wat graven zij? Zij graven de oorlogsbijl op. Door niets laten zij zich weerhouden. De grote Manitou ziet er niet vriendelijk op neer. Maar zij beschilderen zich met krijgskleuren en hun bloeddorstige kreten zijn niet van de lucht. Drie etmalen nadat de maan vol is zullen zij uitrukken. Dat is op zaterdag 18 augustus, kijk het maar op de kalender na. De volgende dag, zondag, zwaaien zij de strijdbijl opnieuw, en op zaterdag 25 en zondag 26 augustus weer. Zij doen dat, zoals dat heet, in het kader van het openluchtspel over Winnetou en Old Shatterhand. Zo’n honderd Ruurloërs galopperen dan bij het Rijkenbarg om de gestalten uit de boeken van Karl May te doen herleven. Vroeger lazen wij dat met rode oren van de spanning. Nu gaan we het zelf zien.

Hoofdtooi van geverfde kippeveren en ravenzwarte vlechten

De Squaws

Wat is een Indiaanse demonstratie zonder thuisfront? Niets. Zelfs Karl May had het daar al over als hij in zijn boeken schreef over de achtergebleven squaws. In Ruurlo hebben zij dat ook bekeken. Daarom zijn de vrouwen van de Ruurlose Indianen zo druk boven de Boerenleenbank.

Zij zitten daar al maandenlang om een lange tafel in het kleine zaaltje. Drie naaimachines razen maar voort. Over een paar stoelen ligt achteloos een bruine beer. Aan de kapstok op de overloop hangen de meest fantastische costuums. Hoofdtooien, jassen en Broeken, het komt allemaal onder hun handen vandaan. „Het kost wel ontzettend veel werk, maar over het algemeen is het goedkoper dan costuums huren”, zegt mevrouw Tellinga. „Een paar dingen moet je natuurlijk wel huren, maar het meeste maken we zelf”.

Samen met de dames Kamperman, Wensink, Siemens, Grotenhuis, ten Have en Huitink werkt zij in het zaaltje boven de Boerenleenbank. Bovendien zijn er nog thuisnaaisters, zoals de dames Besseling, Jansen, Hillebrand en Welmers. Dit geeft er u een kleine indruk van hoe heel Ruurlo bezig is op stelten te gaan staan voor het openluchtspel.
Zonder een dergelijke massale medewerking zou het niet mogelijk zijn een zo grootse onderneming tot een goed einde te brengen. Drie jaar geleden heeft men Hugo van de Cloese opgevoerd. Dat was een spel uit vroeger eeuwen, dat in onze streek speelde. Een kind kan begrijpen dat men de Indianen en de woudlopers van nu niet kan laten rondlopen in de pakken van middeleeuwse ridders en schildknapen. Daarom zijn er oude overalls, gordijnen, tafelkleden en lapjes stof gekomen voor nieuwe pakken. Winnetou en Old Shatterhand zullen er straks netjes uitzien, dat kan ik u garanderen. Vooral van oude pluche tafelkleden maken de dames dingen, waarin je in de gaten loopt zoals dat bij een openluchtspel passend is.

Het Apachen-thuisfront draait op volle toeren

Jampotjes-goud

Met ongekende ijver werpen zij zich op geverfde kippeveren om er hoofdtooien van te fabriceren. Ook de haren van de Apachen worden hier gemaakt. U herinnert zich nog wel hoe ravenzwart zij waren en welke vlechtjes zij hadden. Welnu, boven de Boerenleenbank in Ruurlo wordt dat allemaal precies nagebootst van zwarte stof en garen, met vlechten van zwarte wol. Mevr. Kamperman heeft gedemonstreerd hoe charmant zo’n wollen pruik staat.

In een tijd van hoogconjunctuur hebben de Apachen gouden versieringen aan hun hoofdtooi. Old Shatterhand zal zijn ogen niet geloven als hij ziet dat zijn bloedsbroeders 2 gouden plaatjes aan hun leren hoofdbanden hebben. En Karl May zou zijn ogen niet geloven als hij kon zien dat men ze maakt van dekseltjes van jampotten.
De heer Gerdes kan gerust zijn. Het Apachen-thuisfront draait op volle toeren en alleen Dvoraks „Uit de nieuwe wereld” 3 ontbreekt nog om de illusie compleet te maken.

Na nieuwe maan

Als het nu maar goed weer wil worden.
In Duitsland doet men dit jaar heel wat aan Karl May, want het was op 31 maart 1912 4 een halve eeuw geleden dat de schrijver overleed. Men kan van hem niet zeggen dat hij de cultuur van het avondland op een bijzondere manier heeft verrijkt, maar hij was een geboren verteller. Hij deed ook niets liever dan vertellen. Zijn verzamelde werken beslaan zestig delen 5 en ze worden nog steeds gelezen. Sinds 1918 verschijnt ieder jaar een Karl May-Jahrbuch 6 en in 1928 is in Radebeul zelfs een Karl May-museum geopend, compleet met kampvuren en vredespijpen.

Maar in Ruurlo zal het anders zijn, levendiger dan in het museum. Drie dagen na nieuwe maan huilt daar de coyote in het bos bij het Rijkenbarg. Dan jagen de Apachen op hun mustangs het woud door en Winnetou zal zijn grote blanke broeder Old Shatterhand hartelijk begroeten.

Dan zegt meester Gerdes „Hè heè”, en dan gaan de vrouwen van Ruurlo er eens op hun gemak bij zitten om de kleren te bekijken die zij de laatste maanden hebben gemaakt.

[1]	In Gelders-Overijselse Courant, 3 augustus 1962.

[2]	Voor zover bekend, had Old Shatterhand maar één bloed(s)broeder en dat was Winnetou.

[3]

Antonín Dvořák (voluit: Antonín Leopold Dvořák, * 8 september 1841 , † 1 mei 1904) was een Tsjechisch componist en dirigent, tevens muziekpedagoog, (alt)violist en organist en muziekpedagoog, die wereldroem vergaarde met vooral zijn „Symfonie č. 9 e moll „Z Nového světa”” („Symfonie nr. 9 in e-mineur „Uit de Nieuwe Wereld””) en de opera „Rusalka”.

[4]	Karl May overleed op 30 maart 1912, hetgeen dus pas op 30 maart 1962 een halve eeuw geleden was!

[5]	De Gesammelte Werke waren in 1939 al uitgegroeid tot 65 delen; tussen 1958 en 1960 waren daar nog vijf delen bijgekomen. Inmiddels – in 2022 – bestaat de serie reeds uit 96 delen.

[6]

Tot 1933.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website